Donna Donna

Tâm sự chú bê con

"Donna Donna", một bản nhạc country nổi tiếng trong vài thập kỷ trước, giai điệu đẹp, rất nhẹ nhàng: “Donna, donna, donna…”. Mỗi lần lời bài bài hát vang lên du dương khiến tâm hồn thư thái, miệng lẩm nhẩm theo nhịp điệu, lời ca của bài hát.

Hồi đó, tôi đang học lớp 12. Một chiều bình thường như bao ngày, mở tivi lên xem có gì giết thời gian không, bất chợt nghe thấy một âm điệu du dương, nhạc nghe cổ cổ:

On a wagon bound for market
There’s a calf with a mournful eye
High above him, there’s a swallow

Đó bài hát phát ra từ chương trình “Học tiếng Anh qua các bài hát và trò chơi” của kênh VTV2.

Lần đầu tiên thấy thích thú với một bài hát tiếng Anh đến vậy. Nhất quyết lùng cho bằng được bài hát đó. Hỏi bạn bè, tìm mãi mới mua đĩa được một đĩa CD tập hợp những ca khúc quốc tế qua các thập kỷ.

Ca khúc Donna Donna bằng tiếng Anh, do Joan Baez thể hiện. Donna Donna là một bản nhạc country nổi tiếng vài thập kỷ trước. Khi nghe, ta thấy lời bài hát có ý nghĩa thật lạ và hóm hỉnh. Với một lối hát kể lể, tâm tình, hương vị của bài hát như hương vị của một câu chuyện ngụ ngôn trong khung cảnh diễn ra tại một vùng đất cổ xưa.

Lời bài hát là tâm sự của chú bê con, bị một người nông phu đem ra chợ bán. Trên đường đi chú bê con nhìn thấy con chim én bay lượn ca hát trên bầu trời tự do, báo hiệu mùa xuân tới: “Trên chuyến xe bò hướng về chợ, chú bê con buồn phiền mắt ngó. Trên trời cao cánh én xoải dài, bay xa tắp qua bầu trời…”

Những ngày xa nhà, sống nơi phố phường Hà Nội nhộn nhịp, đông đúc, những tuần không được về quê, một mình trong căn phòng trọ, cảm thấy cô đơn, bất chợt nhớ tới bài hát Donna Donna. Lục tìm đĩa CD cất trong chiếc hòm cũ, tôi chợt vui khi nghe giai điệu vang lên làm căn phòng nhỏ bao trùm cảm xúc. Những tiếng xe cộ qua lại, còi xe, tiếng người bán và mua nơi đường phố đã nhanh chóng bị lãng quên, thay vào đó chỉ còn những âm thanh êm dịu, du dương…

Donna, donna, donna, donna
Donna, donna, donna, di
Donna, donna, donna, donna
Donna, donna, donna, di

Tự bật cười, qua giọng ca của Joan Baez tôi như đồng cảm và thấu hiểu thêm tâm trạng của chú bê con. Vì lúc đó tôi cũng rất buồn vì nhớ nhà, nhớ bố mẹ. Tôi cũng ao ước được quay trở về ngôi nhà thân yêu giống như chú bê con mong được hiên ngang tự do bay lượn trên bầu trời xanh kia.

"Stop complaining", said the farmer
“Who told you a calf to be;
Why don’t you have wings to fly with
Like the swallow so proud anh free?

Calves are easily bound and slaughtered
Never knowing the reason why.

“Than phiền cái chi, người nông phu nói, mi là bê con, khóc cái gì, ai bảo mi không có cánh bay đi như én đó, hiên ngang đầy kiêu hùng đó. Làm kiếp bò, để người bắt giết, có bao giờ bê con biết lý do tại sao đâu”.

Nhưng hơn hết, tôi thấy mình phải kiên cường, đừng quá buồn phiền, vì con đường tôi đi còn dài nhưng tôi biết gia đình mãi là chỗ dựa vững chắc, nơi cho tôi cảm giác ấm áp, an lành. Và chú bê con cũng vậy, chú sẽ mãi không hiểu, không biết lý do số phận của bò không giống như chim én kia.

But whoever treasures freedom
Like the swallow must learn to fly

Những lời cuối bài hát thật ý nghĩa, nó như lời nhắc nhở: “nhưng ai yêu khoảng trời độc lập phải như én, tập bay cao xa mãi…”

Và sau này tôi mới biết "Donna Donna" nguyên gốc là một bài hát tiếng Pháp. Khi nghe và đọc lời dịch từ tiếng Pháp sang tiếng Việt mới thấy nó chứa nhiều tâm sự sâu xa đến vậy.

“Ngày xửa ngày xưa, có chú bé nọ
Sống trong một ngôi nhà lớn
Cuộc đời chú chỉ có niềm vui và hạnh phúc
Vậy mà sâu thẳm trong trái tim chú bé

Chú muốn trở thành người lớn
Chú mơ được trở thành một người đàn ông
Mỗi tối chú đều mơ về điều đó
Khi mẹ yêu nhẹ nhàng đưa nôi

Donna donna donna donna
Con sẽ tiếc nuối quãng thời gian
Donna donna donna donna
Khi con còn là một đứa trẻ

Rồi một ngày lớn khôn
Chú cất bước ra đi
Để khám phá cuộc sống xung quanh
Với những cuộc tình đầy chán chường, thất vọng
Với cái đói lạnh và sự sợ hãi
Và thường xuyên, sâu trong trái tim chú

Chú hồi tưởng lại tuổi thơ
Mơ về ngày xưa
Một cách buồn rầu, chú nghĩ tới
Và chú nhớ lại…

Donna donna donna donna
Con sẽ tiếc nuối quãng thời gian
Donna donna donna donna
Khi con còn là một đứa trẻ

Đôi khi tôi nghĩ về chú bé này
Cũng là một thời tuổi thơ tôi”

Thích lời dịch này Sửa và đăng lời dịch

Mr Happy

21/12/2022 Số lời dịch 2

0 người thích